น้ำตาเทียม กับ ไขมันรอบดวงตา ฝ่อ

ก่อนอื่น ขึ้นหัวข้อแบบนี้หลายท่านอาจตกใจ ดังนั้นก่อนที่จะตกใจในเรื่องน้ำตาเทียม หมอของบอกว่า น้ำตาเทียม ทั่วไป ไม่อันตราย แต่ !!!! ต้องระวังสารบางอย่างในน้ำตาเทียม !!!! น้ำตาเทียม เป็นผลิตภัณฑ์ที่คนส่วนใหญ่คุ้นเคยและใช้กันอย่างแพร่หลายเพื่อบรรเทาอาการตาแห้ง, แสบตา หรือระคายเคืองตา โดยเฉพาะผู้ที่ใช้คอมพิวเตอร์เป็นเวลานาน หรือผู้ที่สวมใส่คอนแทคเลนส์ น้ำตาเทียมโดย ทั่วไปที่ใช้เพื่อเพิ่มความชุ่มชื้นให้กับดวงตานั้น ไม่มีผลโดยตรง ที่จะทำให้ไขมันรอบเบ้าตาเกิดการยุบตัวหรือฝ่อลง(Periorbital Fat Atrophy) อย่างที่หลายคนกังวลแต่ก่อนอื่นต้องเข้าใจก่อนในเรื่ององค์ประกอบขอน้ำตาเทียม

น้ำตาเทียม (artificial tear )

 ส่วนใหญ่ประกอบด้วย

สารให้ความชุ่มชื้น เช่น Hydroxypropyl methycellulose (HPMC), Carboxymethylcellulose (CMC), Polyethylene glycol (PEG), Povidoneเกลือแร่ เพื่อให้ osmolarity ใกล้น้ำตาธรรมชาติ  และ สารกันเสีย (Preservatives) เช่น Benzalkonium chloride (BAK), Polyquad หรือ Sodium perborate (ในรุ่นเก่า)

ความสัมพันธ์ ระหว่าง น้ำตาเทียม กับ ไขมันรอบดวงตา “อาจทำให้ไขมันรอบเบ้าตาลดลง”ไม่ใช่ “ตัวน้ำตาเทียม” โดยตรงที่ทำลายไขมัน
แต่มี 2 กลไกที่อาจเกี่ยวข้อง ครับ

(1) สารกันเสียกลุ่ม BAK (Benzalkonium chloride)

• เป็น quaternary ammonium compound ที่มีฤทธิ์ทำลายเยื่อหุ้มเซลล์ไขมัน (lipid membrane–disruptive).

• ใช้กันในยาหยอดตาหลายชนิด เช่น ยาลดความดันตา (glaucoma drops)

• การใช้ต่อเนื่อง ทำให้เซลล์ Meibomian gland เสื่อมลง → ต่อมไขมันรอบขอบเปลือกตาผลิต lipid น้อยลง → ชั้นไขมันของน้ำตาบางลง → “dry eye” รุนแรงขึ้น

• และในระยะยาวอาจทำให้เกิด periorbital fat atrophy (ไขมันรอบเบ้าตาลดลง) ได้ในหลายคน

(2) การใช้ร่วมกับยาลดความดันตา (Prostaglandin analogues)

• เช่น Latanoprost, Bimatoprost — พบว่าทำให้ “orbital fat atrophy” ชัดเจน

• ถ้าน้ำตาเทียมถูกใช้ร่วมกับยากลุ่มนี้ อาจช่วย “กระจ

• ายยา” และเพิ่มการซึมเข้าสู่เนื้อเยื่อรอบเบ้าตา → เร่งผลข้างเคียงนี้

🧬 3. กลไกระดับเซลล์ที่ถูกเสนอ

• BAK ทำให้เกิด oxidative stress และ mitochondrial damage ใน adipocytes

• Prostaglandin analogues กระตุ้น PGF2α receptor, ยับยั้ง adipogenesis

• ทั้งสองอย่างนี้ลดจำนวนและขนาดของเซลล์ไขมัน (fat cell shrinkage)

💡 4. แล้วถ้าเป็นน้ำตาเทียม “สูตรไม่มีสารกันเสีย” ล่ะ?

✅ ปลอดภัยกว่า✅ ไม่พบหลักฐานว่าทำให้ไขมันรอบเบ้าตาลดลง
✅ มักใช้ขวด single-dose (หลอดเล็ก)
👉 ดังนั้น ถ้าใช้เฉพาะน้ำตาเทียมที่ preservative-free ก็แทบไม่มีความเสี่ยงต่อการสูญเสียไขมันครับ

🩺 5. สรุปสั้นที่สุด

โดยสรุปความสัมพันธ์ ระหว่าง น้ำตาเทียม กับ เบ้าตาลึก ไขมันรอบๆดวงตาหาย

กลไกการเกิดไขมันรอบเบ้าตายุบฝ่อ ตัว (Periorbital Fat Atrophy)
ภาวะไขมันรอบเบ้าตายุบตัวไม่ได้เกิดจาก น้ำตาเทียม ที่ใช้เติมความชุ่มชื้น แต่เกิดจากกลไกทางชีวเคมีของสาร BAK และ PGAs ซึ่งเป็นสารที่ออกฤทธิ์คล้ายฮอร์โมนในร่างกาย:

ยับยั้งการสร้างไขมัน: สารในกลุ่มโปรสตาแกลนดิน โดยเฉพาะ Bimatoprost ถูกพบว่ามีฤทธิ์ ต่อต้านการสร้างเซลล์ไขมันใหม่ (Anti-adipogenic Effect) โดยไปยับยั้งกระบวนการที่เรียกว่า Adipogenesis ซึ่งเป็นกระบวนการที่เซลล์ไขมัน (Adipocyte) จะพัฒนาและสะสมไขมัน

การหดตัวของเซลล์ไขมัน: จากการศึกษาพบว่า สารกลุ่มนี้สามารถทำให้เซลล์ไขมันที่มีอยู่แล้วบริเวณเบ้าตา (Orbital Fat) มีขนาดเล็กลงหรือฝ่อลง (Atrophy) และบางกรณีอาจเกิดการตายของเซลล์ไขมัน (Apoptosis) ได้

ผลลัพธ์จากการสูญเสียไขมันนี้จะทำให้ดวงตาดู ลึกโบ๋ (Sunken Eyes), ร่องตาลึกขึ้น (Upper Eyelid Sulcus Deepening) และเปลือกตาบนดูยกสูงขึ้นเล็กน้อย (Eyelid Retraction)

ความแตกต่างระหว่าง “น้ำตาเทียม” ทั่วไปกับ “ยาหยอดตา PGAs”

คุณสมบัติ น้ำตาเทียม (Artificial Tears) ทั่วไป ยาหยอดตา กลุ่ม Prostaglandin Analogues (PGAs)
วัตถุประสงค์หลัก บรรเทาอาการตาแห้ง, ให้ความชุ่มชื้น รักษาต้อหิน, เพิ่มความยาวขนตา
สารออกฤทธิ์ สารหล่อลื่น (เช่น Hypromellose, Carboxymethylcellulose) Bimatoprost, Latanoprost, Travoprost
ผลต่อไขมันเบ้าตา ไม่มี ผลข้างเคียงทำให้ไขมันยุบตัว มี ความเสี่ยงทำให้ไขมันรอบเบ้าตายุบตัว
การเข้าถึง ซื้อได้ทั่วไป (Over-The-Counter) ยาควบคุม ต้องมีใบสั่งแพทย์เท่านั้น

ดังนั้น หากคุณใช้ น้ำตาเทียม ที่เป็นสารหล่อลื่นเพื่อบรรเทาอาการตาแห้งตามปกติ ก็ควรเลือกใช้แบบไม่ใส่สารกันเสีย BAK

สิ่งที่ควรทำหากใช้ยาแล้วมีผลข้างเคียง
หากคุณกำลังใช้ยาหยอดตาที่มีส่วนผสมของ Bimatoprost (ไม่ว่าจะเป็นเพื่อรักษาต้อหินหรือเพื่อความงาม) และเริ่มสังเกตเห็นว่าไขมันรอบดวงตาเริ่มยุบตัวลง หรือร่องตาลึกขึ้น สิ่งที่สำคัญที่สุดคือ:

ปรึกษาจักษุแพทย์ทันที: ไม่ควรหยุดใช้ยาต้อหินเอง เพราะอาจทำให้ความดันตาสูงขึ้นและทำลายประสาทตาได้ แพทย์จะประเมินความจำเป็นในการใช้ยาและอาจพิจารณาเปลี่ยนไปใช้ยากลุ่มอื่น เช่น Latanoprost หรือ Travoprost ซึ่งมีโอกาสเกิดผลข้างเคียงนี้ได้น้อยกว่า Bimatoprost

โอกาสในการฟื้นตัว: ในผู้ป่วยส่วนใหญ่ อาการไขมันเบ้าตายุบตัวจากสาร PGAs สามารถดีขึ้นและกลับคืนสู่สภาพเดิมได้บางส่วนหรือเกือบทั้งหมดหลังจากหยุดใช้ยา แต่กระบวนการนี้อาจใช้เวลานานหลายเดือนถึงหลายปี และในบางรายก็อาจจะไม่หายสนิท

สรุปได้ว่า น้ำตาเทียม

ที่ใช้กันทั่วไปนั้นปลอดภัยจากผลข้างเคียงเรื่องไขมันรอบเบ้าตายุบตัวในระดับหนึ่ง แต่ถ้าใส่แบบมีสารกันเสีย หรือใช้แบบ one month  อาจเกิดความเสี่ยง  ดังนั้นผู้บริโภคจึงควรทำความเข้าใจถึงความแตกต่างของผลิตภัณฑ์เหล่านี้ และปรึกษาแพทย์หรือเภสัชกรก่อนใช้ยาหยอดตาที่มีฤทธิ์ทางยาเสมอ เพื่อความปลอดภัยของดวงตาและสุขภาพโดยรวม

ถ้าท่านมีปัญหา เบ้าตาโบ๋ ตาลึกจาการใช้น้ำตาเทียมต่อเนื่องกันนานๆ สามารถแก้ไขโดยการผ่าตัดโยกย้ายไขมันได้

การเตรียมตัวก่อนผ่าตัด ที่ หมอเกมส์ แนะนำ

1) แจ้งข้อมูลสุขภาพกับแพทย์อย่างละเอียด ได้แก่

• ปัญหาสุขภาพ 
• โรคร้ายแรง / โรคประจำตัว โดยเฉพาะ โรคเบาหวาน น้ำตาลไม่ควรเกิน 200 mg/dl ก่อนทำการผ่าตัด หรือ ถ้าต่ำได้กว่านั้นก็ยิ่งดี
• ประวัติการผ่าตัดและการได้ยาระงับความรู้สึก ยิ่งถ้าใครแพ้ยาชา ต้องบอกไว้นะครับ สำคัญมากๆๆ
• ฟันโยก ฟันปลอม และปัญหาเกี่ยวกับฟัน
• การแพ้ยา / แพ้อาหาร ตรงนี้ ยิ่งสำคัญ ถ้าไม่รู้ว่าเคยกินยาตัวนี้ไหม ให้บอกว่า ไม่รู้นะครับ อย่าไปบอกว่า ไม่แพ้
• อื่น ๆ

2) ในกรณีดมยาสลบ มีภาวะเสี่ยง หรือโรคประจำตัว จะมีการเตรียมพร้อมร่างกายสำหรับการผ่าตัดและดมยาสลบ ได้แก่

• การเอกซเรย์ ( X- ray  )
• การตรวจเลือด (  CBC )
• การตรวจคลื่นไฟฟ้าหัวใจ โดยเฉพาะคนอายุ 50 ปีขึ้นไปควรทำการตรวจถ้าต้องการดมยาสลบ
• ถ้าท่านมีโรคประจำตัว ก่อนผ่าตัดควรทำการปรึกษาแพทย์เฉพาะทางด้านอายุรกรรม หรือ แพทย์ผระจำตัวของท่านก่อนทำการผ่าตัด

3) งดใช้ยา ยาบำรุง สมุนไพรบางชนิดที่อาจมีผลกับการผ่าตัด ก่อนการผ่าตัดอย่างน้อย 7 วัน และนำยาประจำตัวและยาสมุนไพรต่าง ๆ ที่รับประทานมาโรงพยาบาลเพื่อแจ้งแพทย์ในวันผ่าตัด เช่น

• ยาแก้ปวด กลุ่ม NSIADS
• ยาแอสไพริน 
• วิตามิน E
• น้ำมันปลา ( Fish Oil ) 
• สาหร่ายทะเล (omega 3)
• เพราะ ยาหรือ อาหารเสริมดังกล่าวส่งผลต่อการไหลเวียนของเลือด เรียกง่ายๆ เลือดออกง่าย หยุดยาก

4) ควรงดสูบบุหรี่ ก่อนการผ่าตัดประมาณ 6 สัปดาห์ เพื่อป้องกันภาวะเนื้อเยื่อขาดเลือดมาเลี้ยง ทำให้เนื้อเยื่อตายได้ ถ้าสูบบุหรี่จัดต้องแจ้งแพทย์ให้ทราบทันที และควรงดสูบบุหรี่หลังผ่าตัดอย่างน้อย 2 สัปดาห์

5) หยุดดื่มสุรา ภายใน 24 ชั่วโมงก่อนผ่าตัด และควรหยุดดื่มสุราหลังผ่าตัดอย่างน้อย 1 สัปดาห์ เพราะ ถ้าหยุดแล้วท่านไปดื่มทันที รับรองเลิอดไหลเป็นน้ำแน่ๆ เพราะ alcohol มีส่วนกระตุ้นการไหลเวียนของโลหิต

6) อาบน้ำชำระร่างกายและสระผมให้สะอาด เพราะ อาจจะไม่ได้สระผม ไปเกือบ 1 สัปดาห์ เพราะ แผลที่เปลือกตาห้ามโดนน้ำ แต่ในคนไข้บางท่านที่ชอบดำน้ำและ มีแว่นตาดำน้ำใหญ่ๆ ที่กันน้ำได้ สามารถใส่แล้ว ทำการสระผมอย่างระมัดระวังได้นะครับ ุถ้าทนไม่ไหวจริงๆ ถ้าๆไม่ได้สระผม

7) ห้ามใช้เครื่องสำอางบริเวณหนังตาและผิวหนังรอบดวงตาหลังผ่าตัด 1 สัปดาห์

8) ในกรณีดมยาสลบ งดน้ำและอาหารก่อนผ่าตัดตามแพทย์สั่ง เพื่อป้องกันการสูดสำลักน้ำย่อยหรือเศษอาหารจากกระเพาะอาหารเข้าไปสู่ปอดระหว่างการได้รับยาระงับความรู้สึก

9) หลังผ่าตัด 1 สัปดาห์ควรใส่แว่นตากันแดด เพื่อความสบายตาในการมอง เนื่องจาก หลังผ่าตัด ตาจะเปิดกว้าง อาจมีความรู้สึกแสบตา เพราะ เห็นแสงจ้า นอกจากนี้ แว่นตากันแตด นอกจากกันแดดแล้ว ยังกันลม และ ฝุ่นด้วย

10) มีคนสนิทมาด้วย เพื่อพากลับบ้าน เพราะหลังผ่าตัดจะใช้สายตาไม่สะดวก ไม่ควรกลับบ้านตามลำพัง

ดูแลหลังผ่าตัด ที่ หมอเกมส์ มักแนะนำคือ

1.  หลังผ่าตัดภายใน 24 – 72 ชั่วโมง นอนยกศีรษะสูง ประคบเย็นบริเวณดวงตาทั้งสองข้างเพื่อลดอาการบวม
2. งดใช้สายตาในช่วงแรก ๆ เพราะการใช้สายตา อย่างการดูทีวีหรือการอ่านหนังสือ ต้องกะพริบตาและเปลือกตาเคลื่อนไหวตลอดเวลา ทำให้แผลอักเสบและหายช้า
3. ใช้ไม้พันสำลีชุบน้ำเกลือ เช็ดคราบเลือด และสิ่งสกปรกออกอย่างเบามือ วันละ 2 – 3 ครั้ง เช็ดได้บ่อย ๆ เมื่อสกปรก
4. หลังผ่าตัด 5 – 7 วัน แพทย์จะนัดติดตามอาการ แผลจะบวมอยู่ประมาณ 2 – 4 สัปดาห์ จากนั้นแผลจะหายเป็นปกติ ดูเป็นธรรมชาติประมาณ 1 เดือน
5. หลังผ่าตัด 7 วัน ห้ามทานอาหารเผ็ดจัด เพราะจะทำให้เหงื่อออกมาก แผลเปียก ความดันเลือดสูงขึ้น อาจทำให้เลือดออกจากแผล
6. หลังผ่าตัด 2 สัปดาห์ ต้องงดสุราและบุหรี่ เพราะมีผลกับการหายของแผลผ่าตัด งดการทำงานหรือการออกกำลังกายที่รุนแรง สามารถแต่งหน้าและแต่งแต้มดวงตาได้ตามปกติ
7. หากมีอาการผิดปกติเกี่ยวกับแผล ได้แก่ ตาแดงมาก เคืองตา แผลแยก ต้องมาพบแพทย์ทันที
8. ทานยาตามที่แพทย์สั่ง ถ้ามีอาการแพ้ยา เช่น คัน มีผื่นแดง คลื่นไส้ อาเจียน แน่นหน้าอก ให้หยุดทานทันทีและรีบมาพบแพทย์
9. กรณีที่ใส่คอนแทคเลนส์ให้เปลี่ยนไปสวมแว่นตาในช่วงสัปดาห์แรกหลังผ่าตัด หรือจนกว่าจะหายบวม ห้ามดึงเปลือกตาเพื่อใส่คอนแทคเลนส์เด็ดขาด เพราะแผลผ่าตัดอาจแยกจากกันได้ หลังผ่าตัดครบ 14 วัน สามารถกลับมาใส่คอนแทคเลนส์ได้ตามปกติ
10. ห้ามขยี้ตารุนแรงหลังผ่าตัด 2 เดือน
11. หากมีอาการปวดแผล สามารถรับประทานยาแก้ปวดได้

การผ่าตัดต้องอาศัยความชำนาญและประสบการณ์ของศัลยแพทย์ตกแต่ง เป็นสำคัญ นอกจากนี้ การผ่าตัดตา ไม่สามารถทำหลายๆครั้งแบบ เสริมหน้าอก หรือ เสริมจมูกได้นะครับ พังแล้วพังเลย แก้ยากมากยิ่งถ้ากรีดแผลยาวๆมา ดังนั้นก่อนทำการผ่าตัด ควรปรึกษา ศัลยแพทย์ผู้ชำนาญการก่อน

โดยสามารถปรึกษา การผ่าตัด ทำตาแผลเล็ก แผลมินิ เพิ่มเติมที่ line OA  ของคลินิก  หมอเกมส์ Grandmaster นะครับ

ถ้าคุณกำลังมองหาหมอทำตาที่มีฝีมือ ประณีต และให้ความสำคัญกับการแก้ไขปัญหาของท่าน  หมอเกมส์ คือตัวเลือกที่คุณไม่ควรพลาด ลองเข้าไปปรึกษาที่ GrandMasterClinic เพื่อรับคำแนะนำที่ถูกต้องและเหมาะสมกับตัวคุณเอง แล้วคุณจะรู้ว่าดวงตาที่สวยงามไม่ได้เป็นเพียงแค่ความฝันอีกต่อไป